Una setmana de collectatge en Camarga, mercés a l’AELOC

 

      Siam lei liceans de promiera, segondas e terminalas qu’aprenam lo provençau au licèu de l’Arc a Aurenja. L’AELOC nos permet aquesta annada de faire de collectage en Camarga. Partissèm lo setze d’abriu e tornam lo vint. Vaquí lo jornau de bòrd.

 

      Diluns : rescontram leis Italians de Cuneo e lei menam au Musèu de la Camarga sus la rota d’Arle. Son pivelats per lei plumas d’indians, lo western e lei liames de Baroncelli amé lo país. Lei tradicions, lo mas provençau e la cabana de gardian leis interessan.

      Manjam au mitan dei paluns onte Monsur Offre nos espèra amé Dòna Viviana Roux. Lei liceans qu’aprenon lo cinema au liceu nos ensinhan coma registrar lei vòtz e leis imatges deis interlocutors per lo biais de la camerà.

      Mistrau bofa. E avèm paur per lo son. Siam partits sens leis bonetas, aquelei proteccions que permeton de fiutrar lo vent e lei bruchs parasites. Lei locutors nos parlan de sei rapòrts amé la lenga, a l’ostau, a l’escòla. Mr Offre a un liame mai literari. Nos parla dei trobadors e nos legís una nòva de Galtier.

      Plegam lei cameràs, lei cascos e lei micròs. Monsur Laguna, preparator en sciéncia, es un amorós deis aucèus. Nos explica la vida dei becaruts e dei canards.

 

Laissam leis Italians.

 

      Dormissèm au Cailar dins Gard a la Manadièra qu’es una ostalariá per lei grops.

      Lei seradas : après lo manjar, trabalham a la lenga e a l’art. Coma siam a realizar un documentari, lo professor de cinemà nos fa veire un film de Ramond Depardon sus lei pagans. Es un film malaisat car lentós. N’avèm pas la costuma. Pasmens lei retrachs dei personas e d’una França rurala que se morís nos agradan.

      Dimarç : De matin se trobam amé lei cameràs e lei zoms (lei zoms son de micròs leugiers amé una carta memòria que permeton de faire de registraments) davant la torre de Constáncia. Objectiu : collectatge. Lo professor de provençau nos balha una mapa amé lo nom deis interlocutors que devèm rescontrar. Cada grop de quatre ò cinc escolans se perd dins lei barris per rescontrar leis interessats dins seis ostaus. Es un escambi ric per lei jovents e leis adults. Una transmicion per lei generacions disparieras.

      La tantossada, lei felibres e l’associacion La Pounchudo de s’Aigas-Mòrtas nos recebon. Visita de la vila medievala en provençau. La lenga es viva aicí. Lei contravents se dubrisson, lei pòrtas tanben. Avèm l’impression que siam a l’estrangier : degun nos parla pas francés. E lei carrieras reviscolan en lenga d’òc. Lo rescòntre lo mai fantastic fuguèt amé aqueu que li dison « Piu-Piu ». Piu-Piu es son escais. Piu-Piu : li dison coma aquò que fa lo caçaire. Dins son garatge fa rintrar lei vint-e-sieis liceans. Son especialitat es de pintar de canards de fusta, d’« apelants ». Lo laissam. Puei davant l’ostau Micolau Lasserre, s’arrestam. Micolau Lasserre fuguèt un grand felibre e poèta provençau. Ensinhèt la lenga dins leis escòlas d’aicí. Lei gents se rementan dei faulas de Bigòt, mercés an eu.

      Ara, au pais, la lenga foncciona qu’es difusida dins lo jornau LA POUNCHUDO. Puei la lenga se charra, un còp lo mes, dins un café provençau a Sant-Laurent-d’Aigosa, un vilatjon pròche.

      Tornam a l’ostau de Micolau. Una dòna nos legís « lo poèma dau misson ». Sus son passatge, lei badaires s’arrestan : qu’es aquò aquela lenga estranha e polida que sembla a d’espanhòu ò de portugués ?

      Au mitan de l’après miegjorn, una genta dòna nos fa veire lei veiraus de la gleisa de s’Aigas-Mòrtas fargats per lo pintre contemporanèu e nimesenc : Vialat. Monsur Urbe nos explica l’istòria locala dins la torre de la reina mentre que lo cap Gabrièu Brun baileja la jornada d’una man de mèstre.

      Lo ser rescontram un realizator de cinema : Felip Ayme. Vend au liceu nòstre, de l’opcion CAV. Fa lo realizator ara. Nos explica son òbra sus dos films : Gents de Ventor e Brigitte Senut, la dame aux fossiles. Es pivelant de conéisser son mestier de documentarista. L’an que ven montarem lo film de collectatge que siam a realizar. Es important de comprene coma foncciona tot aquò.

 

      Dimecres : Rescòntre literari amé l’associacion Pôle Art. Lei doas animatritz, Dòna Isabèla Boyer e Dòna Cristiana Vidal nos organizan una passejada a l’entorn dau tèma : pescar la paraula. De matin rescontram un romancier, Miquèu Fabriguiere, l’autor de Une femme bleue de nuit (Comédia 2010) que, d’un biais tiatrau, nos explica que Camarga es clafida de visions, de trevas, d’esperits que s’escondon d’en pertot.

 

 

Dins un batèu proche dormís lo pintre de l’atalhier Vagari. Nos presta sei pinturas originalas. Son d’òbras d’art que representan la natura sauvatja d’aicí. E segon coma lei regardas aquelei pinturas, veses aparéisser de mostres ! Es tarrible !

      Passejada dins lei paluns a l’entorn de la Bèstio dóu Vaccarés, un classic de d’Arbaud. Puei jòcs de mòts sus la teulissa de la gleisa dei Santei-Maria-de-la-Mar. Una dòna nos narra la vida dau « marqués » Folco de Baroncelli e anam nos reculhir sus son tombeu. Aprenèm la toleréncia e la vida dei caracas en Camarga e lei camps retrobats ont, pecaires, èran parcats durent la segonda guerra mondiala.

 

Legenda dei doas fotografias: Lo viatge pedagogic permet la lectura dau paisatge. "Lou Seden" es lo nom d'una botiga dei Santei-Maria-de-la-Mar. Obram dins lo "Pichot Tresor" dins la saca per comprene qu'es aquo un "seden". La fotografia d'une escolan afortis qu'an comprés e assimilat lo vocabulari.

La serada, un còp de mai, es consacrada au cinema documentari. Rescontram lo realizator Stephan Ballay que nos explica amé gentum e larguesa son trabalh sus Petit-à-petit, un projècte de France-3 sus leis esmogudas deis escòlans en promiera annada de mairala, filmadas a nautor d’enfant.

      Dijòus : Seta e sei pescaires. Siam encargats d’obrar sus lo lengatge de la mar. Fasèm una visita en lengadocian maritim sus lei mestiers de la pesca, leis aisinas e l’istòria de la còsta. Reculhissèm tot lo vocabulari occitan per dire lo mestier dau pescar. L’après-miegjorn partissèm amé lei zoms e lei cameràs per trobar d’autrei paraulas dins lei carrieras. Mai, pecaire, lei gents d’aicí son de la toristalha. Parlan alemand ò anglés ! Au país de Brassens, la lenga se perdriá-ti ? Es un fracàs, marrida pesca, uei collectarem pas gaire ! Per nos rassegurar, lei professors organizaires nos fan la suspresa d’una passejada en batèu.

      De ser, rescòntre artistic amé Damian Ballelo de la chorma dei Cocha-Vestits. Atalhier tiatre en provençau per alestir un espectacle au mes de mai. L’artista nos escriguèt de tèxts originaus que jogarem dins la sala polivalenta dau liceu de l’Arc. Tota una nuech de repeticions !

      Divendres de matin : Zo ! Mai ! Lei repeticions ! Jogam en francés, improvisam e acabam l’atalhier tiatre en provençau.

Visitam leis arenas de Cailar e tornam veire lo mond de la bovina.

 

Leis escolans son assetats dins leis arenas de Cailar. Aprenon la legenda dau Singlar, lo famós cocardier. Escotan leis us e lei reglas de la bovina dempuei lo Marqués. Lo provençau coma lo vesèm sus la fotografia es pas soncament per lei gens de l'atge tresenc.

 

Tornarem en Aurenja, dins la tantossada. Es la fin dau viatge.

Siam crebats mai contents de veire que la cultura nòstra es viva, dins son passat e sa modernitat.

 

Ara qu’avèm fach aqueste viatge pedagogic vaquí çò que sabèm:

Civilizacion : descubrir la vida videnta de la lenga d’òc en situacion. Apregondir lei sabers sus la civilizacion de la Camarga, son environa naturala e son istòria.

Art : virar un film de documentari en situacion, soscar amé leis artistas sus la realizacion e lo mestier de documentarista – collectar de paraulas per una emission radiò. Lei tecnicas de la radiò e dau cinemà. Rescontrar leis artistas e parlar dau mestier de la creacion en radiò, cinemà e tiatre.

Lenga : charrar la lenga en situacion e dins un banh linguistic.

Literatura : conéisser la mitologia carmaguenca, apregondir sa lectura de la Bèstio dóu Vaccarés.

Metòd : aplicar lei metòds de collectatges dau sociò-linguista.

 

Bilanç realizat :

• mòstra fotografica.

• espectacle en provençau.

• registrament dei vòtz e dei caras (radiò, cinemà).

• Viratge d’una emission per TV SUD amé Lisa Gròs.

 

De seguir per l’an que ven :

• montatge dau film de collectatge.

• montatge de l’emission radiò.

• Presentar la Bèstio dau Vaccarés per lo bac dins lo capitol : Mythes et hommes.

 

Gramaci a :

L’AELOC.

LO LICEU DE L’ARC

LA POUNCHUDO, LOU FELIBRIGE.

RADIO MIX.

POLE ART.

Miquela Stenta a Seta e sei dos collègas.

L’Associacion BEN LEU per lo provençau au collègi Barbara Hendricks e au licèu de l’Arc a Aurenja.

Lei gents d’Aigas-Mòrtas.

L’Educacion Nacionala.

Lei Cocha-Vestits.

Lei realizators.

Lei projèctes CALV de la region PACA e son ajuda especiala per lei lengas regionalas.

 

Tèxt escrich per lei liceans dau Licèu de l’Arc.